Connectie?

Sinds kort ben ik me er echter in gaan verdiepen. Mede door mijn oom Hans, die vol enthousiasme onze stamboom heeft uitgeplozen, weet ik nu dat de opa van mijn oma in 1852 als slaaf is geboren op plantage Berg en Dal in Suriname. Dat heeft me aan het denken gezet.  “Dat is mijn familie? Maar ik voel me helemaal niet verbonden daarmee. Waarom niet? Waarom zou ik?” We eten regelmatig roti, en mijn oma maakt de lekkerste pom van de wereld. Maar daar bleef het vooral bij. Zo is ook Keti Koti nooit echt groot geweest in ons huishouden. Toen ik klein was had ik in ieder geval nog nooit van “Keti Koti” gehoord, en pas rond mijn puberteit werd deze dag daadwerkelijk iets dat met enige regelmaat thuis werd besproken. We hadden het wel vaak genoeg over het slavernijverleden, en de slavernij-afschaffing. “Ik ben van 2 juli 1965. Dat is bijna exact 100 jaar na de afschaffing van de slavernij” zegt mijn vader dan altijd.

Alle geschiedenis is mij en mijn broer wel aangeleerd, vanaf jonge leeftijd ook. We hebben allerlei plantages en slavernijmusea bezocht in Suriname. Maar toch voelde ik me daar meer als slechts een toerist, in het land waar ik toch deels afkomstig uit ben. Suriname kende mij overigens beter dan ik haar.  Ik was erg verrast toen ik erachter kwam dat wij daar blijkbaar enigszins naamsbekend zijn. “Oooh! Zijn jullie van die Jap-A-Joe’s?” werd er dan vrolijk gelachen. Ondanks mijn verwarring vond ik het maar leuk. Mijn vader vond het allemaal wat minder. Rond mijn 15e begon ik het wel vreemd te vinden dat Suriname mij blijkbaar toch herkent als haar eigen, maar dat dat gevoel niet wederzijds was. Er was wrijving tussen die “twee identiteiten” die ik niet goed kon plaatsen. Het was nog altijd vervreemd, ondanks dat het leek dat het me dichterbij lag dan ik eerst dacht.

Verbinding

Zo was dat dus ook eerst met Keti Koti. Maar mijn mening is met de tijd veranderd. Ik ben nou eenmaal deels Surinaams. De geschiedenis is er. En hoe ik me ook voel, ik vind het belangrijk om dit soort tradities en nalatingen uit het verleden door te laten leven. Dat is het minste wat we kunnen doen voor diegenen die het hebben doorgemaakt, of die nu nog de gevolgen ervan ondervinden. Zo lang geleden is het immers niet. De opa van mijn oma: zo voelt het ineens een stuk dichterbij. Er is overigens ook geen barrière om iets als Keti Koti voort te zetten. Zo voelde het voor mij in het verleden: “Ik heb geen recht van spreken, ik ben hier niet welkom.” Ik kon niet fouter zitten. Keti Koti is een mogelijkheid voor iedereen om te herdenken, te praten, en te vieren. Het is eenheid wat Keti Koti laat voortbestaan, en zoiets geldt voor Surinamers net zo goed als voor verkaasden als ik. Waar je ook vandaan komt, voel je niet buitengesloten, maar voel je welkom. Keti Koti is voor iedereen om de herinnering door te blijven dragen, en dat geldt ook voor de jongere generatie van mensen zoals ik. Het gaat er niet om hoe “Surinaams” je bent, want er is geen template aan Surinamer dat ergens rondloopt. Je hoeft niet eens Surinaams te zijn als je het mij vraagt. Wij zijn de generatie die het moeten doorpakken en meegeven aan die na ons, en dat kunnen we beter met zo veel mogelijk van ons doen. Nogmaals, iedereen is uitgenodigd.